İzinsiz Kenevir Ekme Suçu ve Unsurları

İZİNSİZ KENEVİR EKME SUÇU

Kenevir bitkisi içerisindeki psikoaktif madde bitkinin uyuşturucu madde olarak kullanılmaktadır. Bu nedenle 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 23.maddesinde lif,tohum,sap ve benzeri amaçlarla kenevir ekimi Tarım Orman ve Köyişleri Bakanlığı’nın iznine tabi tutulmuştur. Bakanlık bu gibi amaçlarla kenevir ekimi yapılacak yerleri tespit,ilan ve üretimini kontrol eder.

Her ne maksatla olursa olsun izinsiz olarak kenevir yetiştirmek yasaktır. İzin belgesi almadan ya da izin belgesi almasına rağmen bilerek belgesinde belirtilen alandan fazla yerde veya izin belgesinde kayıtlı yerden başka yerde kenevir ekimi yapan kişi, elli günden az olmamak üzere adlî para cezası ile cezalandırılır.

Kenevir ekmek suçu 2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 23.maddesinde esrar elde etmek amacıyla ve kişisel ihtiyacı için kenevir ekmek olarak iki farklı suç şeklinde düzenlenmiştir.

• Esrar elde etmek için kenevir ekmek suçu(23/5-birinci cümle): Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi dört yıldan on iki yıla kadar hapis ve beşyüz günden onbin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır.
• Kişisel ihtiyacı için kenevir ekmek suçu(23/5-ikinci cümle):Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu madde kapsamında ekim yapma ibaresinden, tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadarki süreç anlaşılır.

İZİNSİZ KENEVİR EKME SUÇUNUN UNSURLARI  NELERDİR?

Herkes bu suçun faili olabilir. Suçun mağduru ise toplumdur. Bu nedenle suçun zamanaşımı süresi yoktur her zaman dava açılabilir. Maddedeki iki farklı suçun ortak noktası kenevir bitkisinin ekilmesi eylemidir. Ekim yapma ibaresinden ne anlamamız gerektiği madde metninde açıkça belirlenmiştir. Tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadar geçen süreç ekim yapma olarak tanımlanmıştır. Kenevir ekme suçunun konusu uyuşturucu ve uyarıcı madde sayılan kenevir bitkisidir.

Kenevir dikili olduğu sürece sadece 2313 sayılı Kanun’un 23.maddesi 5.fıkrasının 1. ve 2. cümlesinde düzenlenen suçlar oluşur. Kenevir bitkisi, esrar elde etmek amacıyla bütünüyle ya da kısmen söküldüğü veya koparıldığı andan itibaren ise, 2313 sayılı Kanunun 23/5. maddesindeki suçun yanında, esrarın elde edilme amacına göre TCK’nın 188. maddesindeki “uyuşturucu madde imal ve ticareti” ya da aynı kanunun 191/1. maddesinde tanımlı “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçları da işlenmiş olacaktır. Dolayısıyla failin suçun konusunu oluşturan “kenevir ekimi yapma” eylemi ,bitkinin hangi amaca yönelik olarak ekiminin gerçekleştiğinin tespiti suç bakımından önemlidir. Kenevir ekme eyleminin “esrar elde etmek amacıyla kenevir ekme “suçunu mu yoksa “ münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapma suçunu mu oluşturduğunun tespitinde belirgin rol oynayan husus, ekimin amacıdır.

Yargıtay Ceza Genel Kurulu 2018/577 Esas 2021/313 Karar 24/06/2021 tarihli kararı ile kenevir ekme eyleminin hangi suç kapsamına alınması gerektiği hususunda her somut olayın şartlarının gözetilerek, masumiyet karinesi kapsamında karar verilmesi gerektiğini belirtmiş ve sınırlayıcı olmamakla birlikte eylemin kanunun 23.maddesi 5.fıkrsındaki 1.cümledeki suçu mu yoksa 2.cümledeki suçu mu oluşturduğu hususunda bazı kriterlerin belirlenmesinin mümkün olduğunu belirtmiştir. Kriterleri şu şekilde sıralamıştır.

“Bu kapsamda; failin kenevir ekimi sonucunda elde edeceği esrarı başkasına satma, devir veya tedarik etme hususunda herhangi bir davranış içine girip girmediği, bu hususuta ikrarı bulunup bulunmadığı, ekimi yapılan kök sayısı, kenevir ekimin yapıldığı yer, filizlenen bitkilerin boyutları ile mevcut hâlleri ve erişkinliğe ulaşmaları durumunda elde edilebilecek esrar miktarının uyuşturucu madde ticareti yapma suçuna elverişli olup olmadığı, ekili vaziyette ele geçen kenevir bitkilerinin yanında hasadı yapılmış bitkiler bulunup bulunmadığı ve bunlardan elde edilebilecek esrar miktarı, kenevir ekme suçunun yanı sıra uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan açılan bir dava bulunması hâlinde bu davada uyuşturucu madde ticareti yapma suçunun sabit olup olmadığı veya suçun vasfının değişerek kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçuna dönüşmesine ilişkin yapılan değerlendirmeler, failden alınan kan veya idrar örneklerinde uyuşturucu maddeye rastlanılıp rastlanılmadığı hususları ayrı ayrı veya birlikte değerlendirilmek suretiyle failin kenevir ekme suçunun hangi amaca yönelik olduğu belirlenmelidir.”

İZİNSİZ KENEVİR EKME SUÇUNUN DİĞER SUÇLARLA İLİŞKİSİ NEDİR?

• Türk Ceza Kanunu madde 188 ‘de “Uyuşturucu Veya Uyarıcı Maddelerin İmal Ve Ticaretine” ilişkin düzenlemeler öngörülmüştür. Kanun koyucu ilgili kanun hükmünü düzenlerken uyuşturucu veya uyarıcı maddelerin nelerden ibaret olduğunu tanımlamamış, teker teker sayma yöntemine de başvurmamıştır. Bunun nedeni, uyuşturucu ve uyarıcı maddelerin, aynı etkiyi yapan ilaç ve sentetiklerin kötüye kullanılmalarının yaptırım altına alınması, neticede kamunun sağlını korumaktır. Dolayısıyla merkezi sinir siteminde etkisini gösteren, beynin işlevlerini değiştirerek algıda,ruh halinde, bilinçte ve kişinin davranışlarında geçici değişikliklere neden olan, kullanıldığı zaman bağımlılık oluşturan uyuşturucu ve uyarıcı bütün maddelerin bu madde kapsamında suçun konusunu meydana getireceği kabul edilmiştir.

 

• Türk Ceza Kanunu’nun 191.maddesinde düzenlenen “Kullanmak İçin Uyuşturucu Madde Veya Uyarıcı Madde Satın Almak, Kabul Etmek Veya Bulundurmak Ya Da Uyuşturucu Veya Uyarıcı Madde Kullanmak” suçunun oluşabilmesi için, uyuşturucu maddenin satın alınması, kabul edilmesi veya bulundurulması ya da 6545 sayılı kanunun 2014 tarihli değişikliği ile uyuşturucu veya uyarıcı maddenin kullanılması hareketlerinden biri gerçekleştirilmelidir.

 

• Kenevir dikili olduğu sürece sadece esrar elde etmek amacıyla kenevir ekme suçu oluşur. Yargıtay kararlarına göre kenevir ekiminin esrar elde etmeye yönelik olup olmadığı, sanığın olay öncesi, sonrası ve olay sırasındaki dışa yansıyan davranışları dikkate alınarak iç dünyası ile ilgili olan kastının neye yönelik olduğunun belirlenmesi suretiyle tespit edilecek ve esrar elde etmek için kenevir tohumunu toprağa eken veya ekilmiş kenevir bitkilerinin bakımını yapan ya da bu eylemlere iştirak edenler aynı kanunun 23/5. maddesi uyarınca sorumlu olacaktır.

 

• Kenevir bitkisi, esrar elde etmek amacıyla bütünüyle ya da kısmen söküldüğü veya koparıldığı andan itibaren ise, 2313 sayılı Kanunun 23/5. maddesindeki suçun yanında, esrarın elde edilme amacına göre TCK’nın 188. maddesindeki “uyuşturucu madde imal ve ticareti” ya da aynı kanunun 191/1. maddesinde tanımlı “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçları da işlenmiş olacaktır. Bu durumda esrar elde etmek amacı ile kenevir ekme suçu ile uyuşturucu madde imali,ticareti ya da bulundurma suçları birbirlerinin ağırlaştırıcı nedeni olmadığından suçu işleyen fail hakkında hem 2313 sayılı Kanun’un 23/5 maddesi hem de TCK’nın 188 yada 191/1maddelerinden hüküm kurulması gerekmektedir. Ancak fail tüm kenevir bitkilerini hasat ettiği veya kurumaya bıraktı ise TCK’nın 188 veya 191/1 maddelerindeki suçun yanında 2313 sayılı Kanun’un 23/5 maddesinde sayılı esrar elde etmek amacıyla kenevir dikimi suçundan cezalandırılabilmesi için kenevir ekimi ilişkin somut delillerin örneğin kenevir kökü veyahut hasat artığı gibi delillerin mevcut olması gerekmektedir.

 

• Yargıtay 10.Ceza Dairesi 2021/4779 Esas 2022/8007 Karar sayılı 16/06/2022 tarihli kararında sadece failin ikrarının ,üzerine atılı izinsiz kenevir ekme suçundan mahkumiyeti için tek başına yeterli olmadığını belirtmiştir.

“Sanığın, olayda ele geçirilen esrarı, hasat ettiği kenevirlerden elde ettiğine ilişkin beyanının, “suçla ilgili kişi veya kişileri gizleme” ya da “daha az ceza alacağını sanma” gibi bir amaca dayanmış olabileceği; keneviri söktüğünü belirttiği yerde herhangi bir araştırma ve inceleme yapılmadığı, kenevir kökü veya hasat artığı gibi maddi bulgu elde edilmediği ve aradan geçen zaman nedeniyle elde edilmesinin de mümkün olamayacağından sanığın atılı suçu işlediğine ilişkin soyut beyanı dışında kuşku sınırlarını aşan yeterli ve kesin delil bulunmadığı gözetilmeden hakkında beraat yerine mahkûmiyet hükmü kurulması,yasaya aykırı, sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan hükmün BOZULMASINA..”

• Yargıtay 20.Ceza Dairesi 02/10/2017 karar tarihli 2017/2957 Esas 2017/4838 Karar

“Sanığın bahçesinde yapılan aramada 50-100 cm boylarında toplam 59 kök kenevir bitkisinin ekili vaziyette ele geçtiği, bunun dışında esrar elde etmek amacıyla sökülmüş, kopartılmış veya kurumaya bırakılmış kenevir bitkisi elde edilemediği, sanığın içtiğini söylediği maddenin ele geçmemesi nedeniyle uyuşturucu veya uyarıcı madde olarak kabul edilemeyeceği, dikili kenevirlerden koparıp kullandığına ilişkin delil olmadığı, uyuşturucu veya uyarıcı madde kullandığının teknik yöntemlerle de belirlenmediği, sanığın, olayda ele geçirilen dikili vaziyetteki keneviri kullanmak için ektiğine ilişkin beyanının, “suçtan kurtulma yada daha az ceza alacağını sanma” amacına dayanmış olabileceği gözetilmeden; atılı suçu işlediğine ilişkin kuşku sınırlarını aşan kesin ve yeterli delil bulunmadığından sanığın atılı suçtan beraati yerine “mahkûmiyet” hükmü kurulması,Kanuna aykırı, sanığın temyiz itirazları bu nedenle yerinde olduğundan, hükmün BOZULMASINA..”